शरद पवार यांचा आतापर्यंतचा प्रवास जाणून घेऊया

शरद पवार वयाच्या अवघ्या २७ व्या वर्षी आमदार झाले. त्यांचा राजकीय प्रवास ५० वर्षांपेक्षा जास्त आहे.

मुंबई / नगर सह्याद्री - 

राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार यांनी पक्षाचे अध्यक्षपद सोडण्याची घोषणा केली आहे. शरद पवार यांनीही आपल्या राजीनाम्यात अनेक भावनिक गोष्टी सांगितल्या आहेत. पवार यांनी काही दिवसांपूर्वी याबाबतचे संकेतही दिले होते. पक्षाच्या बैठकीत पवार यांनी ही घोषणा केली. त्यांनी जाहीर करताच पक्षाच्या नेत्यांनी हा निर्णय मान्य करण्यास नकार दिला. सर्व नेत्यांनी शरद पवारांची मनधरणी सुरू केली आहे.

शरद पवार वयाच्या अवघ्या २७ व्या वर्षी आमदार झाले. त्यांचा राजकीय प्रवास ५० वर्षांपेक्षा जास्त आहे. अशा परिस्थितीत त्यांच्या राजकीय प्रवासाची कहाणी आम्ही सांगणार आहोत. ते राजकारणात कसे आले आणि ते  देशातील सर्वात मोठ्या नेत्यांपैकी एक कसे बनले? चला जाणून घेऊया...

८२ वर्षीय शरद पवार यांचा जन्म १२ डिसेंबर १९४० रोजी बारामती, पुणे येथे झाला. त्यांचे वडील सहकारी संस्थेत वरिष्ठ पदावर होते आणि त्यांची आई स्थानिक स्वराज्य संस्थेची निवडणूक लढवणारी एकमेव महिला होती. माजी क्रिकेटपटू सदू शिंदे यांची मुलगी प्रतिभा या शरद पवार यांच्या पत्नी आहेत.

शरद यांनी १९६७ ते १९९० पर्यंत बारामतीची जागा भूषवली होती, तेव्हापासून ही जागा त्यांचे पुतणे अजित पवार यांच्याकडे आहे. शरद पवार यांच्या कन्या सुप्रिया सुळे या २००९ पासून बारामतीच्या खासदार आहेत.

शरद पवार यांनी लहान वयातच राजकारणात चांगली पकड निर्माण केली होती. ते २७ वर्षांचे असताना पहिल्यांदाच आमदार म्हणून निवडून आले. १९६७ मध्ये ते काँग्रेसच्या तिकिटावर पहिल्यांदा आमदार म्हणून निवडून आले. यानंतर शरद पवारांनी राजकारणाची उंची गाठली. राजकारणातील त्यांचे सुरुवातीचे गुरू तत्कालीन ज्येष्ठ नेते यशवंतराव चव्हाण होते.

आणीबाणीच्या काळात शरद पवार यांनी तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांच्या विरोधात बंड केले. इंदिराजींच्या विरोधात बंड करून पवारांनी काँग्रेस सोडली. १९७८ मध्ये जनता पक्षासोबत महाराष्ट्रात सरकार स्थापन केले. आणि राज्याचे मुख्यमंत्री झाले. १९८० मध्ये इंदिरा सरकार परत आल्यावर त्यांचे सरकार बरखास्त करण्यात आले. त्यानंतर १९८३ मध्ये शरद पवार यांनी राज्याच्या राजकारणात मजबूत पकड राखण्यासाठी राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाची स्थापना केली. त्या वर्षी झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत शरद पवार पहिल्यांदा बारामतीतून निवडणूक जिंकले, पण १९८५ च्या विधानसभा निवडणुकीत ५४ जागांवर त्यांच्या पक्षाच्या विजयाने त्यांना पुन्हा राज्याच्या राजकारणात खेचले. शरद पवार यांनी लोकसभेचा राजीनामा देऊन विधानसभेत विरोधकांचे नेतृत्व केले.

१९८७ मध्ये ते पुन्हा त्यांच्या जुन्या काँग्रेस पक्षात आले. तेव्हा राजीव गांधी पंतप्रधान होते.१९८८ मध्ये शंकरराव चव्हाण यांच्या जागी पवारांना मुख्यमंत्रिपद मिळाले. चव्हाण १९८८ मध्ये केंद्रात अर्थमंत्री झाले. १९९० च्या विधानसभा निवडणुकीत काँग्रेसला २८८ पैकी १४१ जागा जिंकता आल्या, पण राजकारणातील कुशल खेळाडू शरद पवार यांनी १२ अपक्ष आमदारांच्या मदतीने सरकार स्थापन करण्यात यश मिळवले. यामुळे ते तिसऱ्यांदा मुख्यमंत्री बनले.

मध्यावधी लोकसभा निवडणुकीनंतर शरद पवार यांची विरोधी पक्षनेतेपदी निवड झाली, पण १९९९ मध्ये जेव्हा १२वी लोकसभा विसर्जित झाली तेव्हा शरद पवार, पीए संगमा आणि तारिक अन्वर यांनी सोनिया गांधींच्या नेतृत्वावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. परदेशी वंशाच्या सोनियांनी पक्षाचे नेतृत्व करावे अशी पवार आणि इतर काही नेत्यांची इच्छा नव्हती. सोनियांशी झालेल्या वादामुळे त्यांची पक्षातून हकालपट्टी करण्यात आली होती. काँग्रेसमधून हकालपट्टी केल्यानंतर शरद पवार यांनी काँग्रेस समाजवादी पक्षाची स्थापना केली. शरद पवार यांनी काँग्रेसपासून फारकत घेतली आणि पक्ष स्थापन केला, पण १९९९ च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत जनादेश न मिळाल्याने त्यांनी काँग्रेसशी हातमिळवणी करून सरकार स्थापन केले.  २००४ ते २०१४ पर्यंत पवार सतत केंद्रात मंत्री होते. शरद पवार यांनी २०१४ ची लोकसभा निवडणूक लढवली नाही कारण त्यांना पक्षात तरुण नेतृत्व पुढे आणायचे आहे.

महाराष्ट्राचे सर्वात तरुण मुख्यमंत्री होण्याचा विक्रम शरद पवार यांच्या नावावर आहे. ते भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाचे (बीसीसीआय) अध्यक्षही राहिले आहेत. पवार २००५ ते २००८ पर्यंत बीसीसीआयचे अध्यक्ष होते आणि २०१० मध्ये ते आयसीसीचे अध्यक्ष झाले.